Witamina A jest jedną z niewielu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Ma duże znaczenie w naszym organizmie, bo wpływa na odporność, wzrok, płodność oraz funkcjonowanie komórek naszego ciała.Utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci oraz zapewnienia normalny wzrost kości i zębów.
W diecie występuje ona pod dwoma postaciami - witaminy A, którą znajdziemy w mięsie, tłustych morskich rybach i nabiale oraz prowitaminy A, która występuje w produktach roślinnych, jak owoce i warzywa.
Odmianą prowitaminy A jest beta karoten, który jest przeciwutleniaczem, czyli chroni komórki przed uszkodzeniami powodowanymi przez wolne rodniki. W naturalnej postaci może on także zmniejszać ryzyko nowotworów. Działania tego nie potwierdzono jednak w przypadku suplementów, warto więc spożywać go w naturalnej postaci, a nie syntetycznych suplementów.
Witamina A występuje w wielu produktach żywnościowych, więc nie trzeba wiele wysiłku, by dostarczyć jej porcję do organizmu. Znajdziemy ją w wątróbce i podrobach, niektórych gatunkach ryb, w zielonych warzywach liściastych oraz innych zielonych, żółtych i pomarańczowych warzywach oraz w pomarańczowych i żółtych owocach.
Na niedobory witaminy A są szczególnie narażone wcześniaki, w pierwszym roku życia, niemowlęta, małe dzieci, kobiety w ciąży i karmiące piersią w krajach rozwijających się oraz osoby z mukowiscydozą.
Niedobór witaminy A może prowadzić do tzw. kurzej ślepoty, czyli pogorszenia widzenia o zmroku, a długotrwały niedobór prowadzi nawet do ślepoty. Objawami niedoboru może być także obniżenie odporności, zahamowanie wzrostu, uszkodzenie błony śluzowej dróg oddechowych lub pokarmowych oraz choroby układu rozrodczego. Bardziej widoczne objawy niedoboru to kruche, wolno rosnące paznokcie, rogowacenie skóry dłoni i stóp oraz łysienie plackowate,
Nie można jednak przesadzać również w drugą stronę. Witamina A jest rozpuszczalna w tłuszczach i organizm magazynuje jej nadmiar głównie w wątrobie, a jej ilości mogą się kumulować. Długotrwałe stosowanie dużych ilości witaminy A może powodować poważne skutki uboczne, w tym zmęczenie, drażliwość, zaburzenia psychiczne, anoreksję, dolegliwości żołądkowe, nudności, wymioty, gorączkę czy nadmierne pocenie się. U kobiet, które przeszły menopauzę, zbyt dużo witaminy A może zwiększać ryzyko osteoporozy i złamań szyjki kości udowej.
Witaminę A wykorzystuje się w leczeniu jej niedoborów oraz do łagodzenia objawów malarii, HIV, odry i biegunki u dzieci z jej niedoborem. Kobietom pomaga ona w łagodzeniu objawów napięcia miesiączkowego, zapobieganiu infekcjom pochwy, dysplazji oraz rakowi piersi. U mężczyzn witamina A wpływa na podniesienie ilości plemników.
Witaminy A używa się także w leczeniu chorób oczu, jak zwyrodnienie plamki żółtej, jaska czy zaćma oraz w przypadku chorób skóry, jak trądzik, wyprysk, łuszczyca, opryszczka, rany, oparzenia, oparzenia słoneczne, rogowacenie mieszkowe, rybia łuska, liszaj płaski. Wykorzystuje się ją w leczeniu choroby wrzodowej przewodu pokarmowego, choroby Crohna, chorób dziąseł, cukrzycy, zakażenia zatok, kataru siennego oraz infekcji dróg oddechowych, a także przy chorobach układu nerwowego, infekcjach nosa, utracie węchu, astmie, uporczywych bólach głowy, kamieniach nerkowych, nadczynności tarczycy, niedokrwistości, głuchocie oraz dzwonieniu w uszach.
W kosmetyce witamina A znana jest ze swoich właściwości redukcji zmarszczek oraz ochrony skóry przed promieniowaniem UV, przyspiesza także gojenie się ran.
Gdzie szukać witaminy A?
- słodkie ziemniaki
- wątroba wołowa
- szpinak
- marchew
- dynia
- papryka
- mango
- morele
- brokuły
- ser ricotta oraz kozi
- pomidory i sok pomidorowy
- śledzie
- płatki śniadaniowe oraz owsianka
- mleko i jogurt
- jajka
- łosoś, tuńczyk, węgorz
- pistacje
- kurczak
- sałata rzymska
- przyprawy - papryka, chilli, mięta, zielona pietruszka
- cukinia
- pasztet
- groszek zielony
A wy zwracacie uwagę na dostarczanie odpowiedniej ilości witamin w codziennej diecie?
